Ongehoord
“Denk eraan dat de heiligen verdroegen versmaad te worden. Denk eraan dat Christus zelf versmaad werd, beledigd en gekruisigd omwille van u.”
Deze reminder is van de heilige Pachomius (1ste helft van de 4de eeuw). Jezus leefde in harde tijden: Israël ging gebukt onder het juk van de Romeinen (63 v.Chr. – 135 n.Chr.), na de Hellenistische tijd (333-63 v.Chr.) die ook al bijzonder wreed was (zie 1 Mak, 2 Mak, Da 11). De Joden zijn een paar keer in opstand gekomen, maar iedere opstand werd met veel geweld onderdrukt.
In die woelige context vraagt Petrus aan Jezus hoeveel malen hij zijn broeder moet vergeven. In het Jodendom was het gebruikelijk om de Joodse broeder 3 x te vergeven, maar Petrus zal gedacht hebben: “Jezus kennende, zal ik er een schepje aan toevoegen”. Petrus stelt 7 x voor (het getal van de perfectie); Jezus eist oneindig vergeven (letterlijk 490 x, maar wie gaat dat natellen?). Toegegeven, het gaat om het vergeven van een broeder, maar we weten vanuit de Bergrede dat Jezus heel het traditionele vijandbeeld op z’n kop had gezet met dat fameuze vers van Mt 5, 44: “Bemint uw vijanden en bidt voor wie u vervolgen”. Meer dan waarschijnlijk wist Petrus niet wat hij hoorde. Heel het discours van Jezus was werkelijk ongezien en ongehoord. “Ongehoord” is de titel van een boek van Peter Schmidt (2008) over de Bergrede. De bekende Bijbelexegeet schrijft er (met als voorbeelden Ps 58 en 137): “Twee derde van de psalmen brengt op een of andere wijze de vijand ter sprake, nationaal of individueel, en roept Gods hulp en wraak in tegen hem.”
Op dat punt is Jezus’ gedachtegoed radicaal en revolutionair: iedere mens is uiteindelijk een medemens, een broeder of zuster. Paulus had het ook zo begrepen: zie Rom 12, 19-21. Een paar duizend jaar later hebben wij het echter nog niet begrepen: Oekraïners en Russen zijn uiteindelijk broeders in Christus, ze staan zo dicht bij elkaar op taalkundig, aardrijkskundig, geschiedkundig, spiritueel en cultureel vlak. What would Jesus do? Wat zou Jezus doen? Volgens Jezus had die oorlog er nooit mogen komen. Geen enkele oorlog trouwens. Jezus wou niet in opstand komen tegen de door de Joden gehate Romeinen. Jezus wist dat iedere vorm van geweld leidt tot een spiraal van geweld. Hosea 8, vers 7 is spreekwoordelijk geworden: wie wind zaait zal storm oogsten. In de Hof van Olijven wou Jezus geen geweld: “Steek uw zwaard weer op zijn plaats. Want allen die naar het zwaard grijpen, zullen door het zwaard omkomen” (Mt 26, 52).
(B.N.)